Σε μια εποχή πολύ δύσκολη για τους ανθρώπους που υποστηρίζει το ΚΕΘΕΑ αλλά και για τον ίδιο τον οργανισμό, θελήσαμε  να ανοίξουμε αυτή την καθιερωμένη ετήσια απολογιστική μας  συνάντηση με κάτι ελπιδοφόρο: Mεγάλο μέρος της κοινωνίας μας συνεχίζει να στηρίζει την απεξάρτηση και την κοινωνική ένταξη. Η απεξάρτηση, που δεν ήταν ποτέ εύκολη υπόθεση, τώρα γίνεται κάτω από ακόμα πιο δύσκολες συνθήκες και με λιγότερους πόρους.  Για αυτό σήμερα, πιο πολύ από κάθε άλλη φορά, η υποστήριξη της κοινωνίας είναι ο κρίσιμος καταλύτης. Με την ευκαιρία αυτή θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους αφιλοκερδείς συντελεστές της καμπάνιας του ΚΕΘΕΑ «Στην κρίση απαντάμε με αλληλέγγυοι», που με την υποστήριξή τους κάνουν και οι ίδιοι πράξη το σύνθημά της, αλλά και όλους όσοι βοηθούν σε όλη την Ελλάδα και διάφορους τρόπους το έργο μας. Η αλληλεγγύη αυτή αποτελεί ανάχωμα απέναντι στους κινδύνους που απειλούν την κοινωνική συνοχή και τα ανθρώπινα δικαιώματα την περίοδο της κρίσης και δίνει ελπίδα για το μέλλον.

Αυτός, λοιπόν, είναι ο απολογισμός μιας χρονιάς κατά τη διάρκεια της οποίας τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και η ακολουθούμενη πολιτική έφεραν τη λειτουργία του ΚΕΘΕΑ σε οριακό σημείο.  Η κρίση δημιούργησε νέες ανάγκες στον πληθυσμό των χρηστών και στις οικογένειές τους, ωστόσο το ΚΕΘΕΑ και οι άλλοι φορείς απεξάρτησης και κοινωνικής φροντίδας, αντί να υποστηριχθούν, βρέθηκαν αντιμέτωποι με προβλήματα και δυσκολίες, απόρροια μιας ισοπεδωτικής πολιτικής με πολλές αντιφάσεις, κενά και συνεχή αβεβαιότητα. Πιο συγκεκριμένα:

Από το  2009 μέχρι το 2011 η κρατική επιχορήγηση προς το ΚΕΘΕΑ έχει μειωθεί κατά 21%, ενώ περαιτέρω μείωση προβλέπεται για το 2012. Η επιχορήγηση που έλαβε το ΚΕΘΕΑ το 2011 ήταν 18.870.000 €, ενώ για το 2012 η εγγεγραμμένη προς το ΚΕΘΕΑ επιχορήγηση είναι 18.500.000 €, αλλά ουδείς γνωρίζει αν τελικώς θα εισπραχθεί στο σύνολό της. Το 2011 μάλιστα, σας θυμίζω, είχε ληφθεί απόφαση για περικοπή της τάξεως του 51% που ευτυχώς στην συνέχεια τροποποιήθηκε. Αυτό πρακτικά θα σήμαινε αναγκαστική διακοπή λειτουργίας πολλών θεραπευτικών μονάδων και θα οδηγούσε χιλιάδες υπό θεραπεία χρήστες ξανά στο δρόμο και την εξαθλίωση, και τις οικογένειές τους σε απόγνωση. Έχοντας στο πλευρό μας και την ελληνική κοινωνία και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, μπορέσαμε να αποφύγουμε αυτή την απειλή συνεχίζουμε, ωστόσο, να αντιμετωπίζουμε πολλές δυσκολίες και να λειτουργούμε στο όριο των οικονομικών αντοχών μας.

Σε ό,τι αφορά το προσωπικό η τελευταία έγκριση προσλήψεων για το  ΚΕΘΕΑ έγινε το 2006, με αποτέλεσμα ο αριθμός των εργαζομένων μας να υφίσταται τα τελευταία χρόνια μόνο μειώσεις. Η παρατεινόμενη αδυναμία στελέχωσης καθιστά εξαιρετικά δυσχερή την προσπάθειά μας να αντεπεξέλθουμε στα αυξανόμενα αιτήματα των τοπικών κοινωνιών για νέες υπηρεσίες, παρά την υποστήριξη που μας προσφέρει συνήθως η τοπική αυτοδιοίκηση από πλευράς υποδομών και κάλυψης των λειτουργικών εξόδων. Πάνω από 15 αιτήματα προς το ΚΕΘΕΑ για νέες μονάδες εκκρεμούν αυτή τη στιγμή. Το 2011 στο ΚΕΘΕΑ απασχολήθηκαν 511 εργαζόμενοι, 454 πλήρους και 57 μερικής απασχόλησης, συνολικά 31 λιγότεροι από το 2010. Ο αριθμός τους βαίνει μειούμενος, εξαιτίας της εντατικοποίησης της εργασίας και των οξυμένων και ειδικών αναγκών που καλούνται οι εργαζόμενοι να αντιμετωπίσουν.

Ας σημειώσουμε εδώ ότι το προσωπικό του ΚΕΘΕΑ δέχτηκε μέσα στη χρονιά σημαντικό πλήγμα με τις σοβαρές τις μειώσεις των απολαβών του, οι οποίες παραβλέπουν το γεγονός ότι στηρίζει έναν ιδιαίτερα επιβαρυμένο πληθυσμό σε πολύ δύσκολες και συχνά επικίνδυνες συνθήκες, όπως ο δρόμος, η φυλακή και οι μονάδες πρώτης γραμμής. Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι που, παρά τις σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει πλέον και το ίδιο, το προσωπικό του ΚΕΘΕΑ συνεχίζει το έργο του με την ίδια δέσμευση και αυταπάρνηση.  

Επιπλέον μέσα στη χρονιά το ΚΕΘΕΑ βρέθηκε αντιμέτωπο με την προοπτική περαιτέρω μείωσης του προσωπικού του λόγω του μέτρου της εργασιακής εφεδρείας, κίνδυνος που δεν γνωρίζουμε αν έχει αποσοβηθεί, αλλά και το σενάριο συγχώνευσής του με τον ΟΚΑΝΑ. Όπως έχουμε επανηλλειμένως εξηγήσει, μια τέτοια επιλογή θα ήταν άστοχη και ατελέσφορη. Θα μετέφερε παθογένειες στο ΚΕΘΕΑ, που ακόμα και στην περίοδο της κρίσης παραμένει υγιής και αποτελεσματικός οργανισμός, και θα ήταν ασύμφορη για το ελληνικό δημόσιο με πολύ αρνητικές συνέπειες στον τομέα αντιμετώπισης των εξαρτήσεων.

Μια χρονίζουσα δυσκολία στον τομέα των εξαρτήσεων παραμένει η απουσία εθνικού σχεδιασμού. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης που είχε εκπονηθεί με τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων πριν από δύο χρόνια ουδέποτε εφαρμόστηκε. Αντιθέτως εδώ και ένα χρόνο η στρατηγική του Υπουργείου στον τομέα των ναρκωτικών φαίνεται να εξαντλείται στην επέκταση των προγραμμάτων υποκαταστάτων και τη μεταφορά τους στα νοσοκομεία, βιαστικά, χωρίς σχέδιο, χωρίς προδιαγραφές, χωρίς μέριμνα να καλυφθούν οι πολύπλευρες ανάγκες των χρηστών. Η  έκπτωση της θεραπείας σε απλή χορήγηση μιας ουσίας κρατάει τους χρήστες καθηλωμένους στον τρόπο ζωή τους, στη χρήση, την παραβατικότητα και την περιθωριοποίηση με τις γνωστές επιπτώσεις σε προσωπικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο. Δεν προσφέρει ουσιαστική υποστήριξη, ώστε να βελτιώσουν την κατάστασή τους και να κινητοποιηθούν, για να κάνουν το βήμα προς την απεξάρτηση και την επάνοδο στην κοινωνία.

Αυτή η πολιτική πριμοδότηση και η ευρεία προβολή των προγραμμάτων υποκατάστασης ως μαγικής λύσης στο πρόβλημα της εξάρτησης  αποπροσανατολίζει τους χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους, οδηγεί σε απαξίωση των «στεγνών» προγραμμάτων, της ψυχικής απεξάρτησης και της κοινωνικής επανένταξης.

Για να ανταποκριθεί στις εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες του εξωτερικού περιβάλλοντος και τις αυξημένες ανάγκες των ανθρώπων που έχουν ανάγκη από βοήθεια, το ΚΕΘΕΑ εγκαίρως επεξεργάστηκε και έθεσε σε εφαρμογή ένα σχέδιο δράσης με βασικούς άξονες:

• Αναδιοργάνωση υπηρεσιών.
• Συστηματική παρακολούθηση των εξελίξεων και ανταπόκριση στις νέες ανάγκες.
   
• Προώθηση της συνεργασία και της συμπληρωματικότητας με άλλους φορείς.

•  Συνεχής αξιολόγηση και βελτίωση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των

υπηρεσιών του.

• Ενεργητική συμμετοχή στο δημόσιο διάλογο για μια επίκαιρη και αποτελεσματική πολιτική για τα ναρκωτικά.

• Στήριξη των επαγγελματιών στο χώρο των εξαρτήσεων με προγράμματα και δράσεις δια βίου εκπαίδευσης.

• Συμπίεση λειτουργικών δαπανών.

• Αύξηση της αυτοχρηματοδότησης.

• Αξιοποίηση της κοινωνίας των πολιτών.

• Διαφάνεια και λογοδοσία.

Χάρη στη στρατηγική αυτή,  μέσα στο 2011 συνεχίσαμε να παρέχουμε υπηρεσίες σε μεγάλο αριθμό ατόμων:

     • Σε 2.000 χρήστες στο δρόμο μέσω ειδικών παρεμβάσεων (street-work).

• Σε 3.200 χρήστες νόμιμων και παράνομων ουσιών στα Συμβουλευτικά μας Κέντρα.

•  Σε 1.500 άτομα στις μονάδες ψυχικής απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης.

•  Σε 2.300 φυλακισμένους και αποφυλακισμένους με πρόβλημα χρήσης.

•  Σε 6.000 μέλη οικογενειών που αντιμετωπίζουν στους κόλπους τους πρόβλημα χρήσης.

•  Σε 7.000 αποδέκτες υπηρεσιών πρόληψης στις σχολικές κοινότητες και τις τοπικές κοινωνίες.

•  Σε 1.000 αποδέκτες υπηρεσιών εκπαίδευσης επαγγελματιών – νέων επιστημόνων.

Μειώσαμε τις δαπάνες μας, για να προσαρμοστούμε στα νέα οικονομικά δεδομένα, χωρίς να μειώσουμε το εύρος και την ποιότητα των υπηρεσιών μας. Συνολικά το διάστημα 2009 έως 2011 έχει επιτευχθεί μείωση δαπανών της τάξεως του 21%. Για το 2012 σε σχέση με το 2011 προβλέπεται επιπλέον μείωση της τάξης του 7%.

Συνεχίσαμε τις δράσεις αυτοχρηματοδότησης μέσα από τις παραγωγικές μας μονάδες, προγράμματα ΕΕ/ ΕΣΠΑ και ιδιωτικές επιχορηγήσεις, με  βασικό στόχο να μπορέσουμε να καλύψουμε τις αναδυόμενες ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας την περίοδο της κρίσης

Σε αυτό το πλαίσιο, για το επιβαρυμένο από τις συνέπειες της κρίσης κέντρο της Αθήνας το ΚΕΘΕΑ υλοποιεί σχέδιο με στόχο την αντιμετώπιση φαινόμενων, όπως η εγκληματικότητα, καθώς και την κάλυψη των αυξημένων αναγκών περίθαλψης και φροντίδας των εξαρτημένων που είναι άστεγοι ή διαβιούν κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες. Το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» θα χρηματοδοτήσει τη δημιουργία Κέντρου Άμεσης Πρόσβασης, προϋπολογισμού 950.000 € στην περιοχή της Ομόνοιας και τη λειτουργία δύο νέων κινητών μονάδων street-work σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για την επόμενη τριετία, προϋπολογισμού ύψους 1.387.660 €.

Με τη δημιουργία των μονάδων αυτών, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών του, την ανάπτυξη νέων καινοτόμων προγραμμάτων παρέμβασης σε κρίση, καθώς και τη συστηματική δικτύωση και συνεργασία με άλλους φορείς, το ΚΕΘΕΑ θα έχει τη δυνατότητα να προσφέρει στους χρήστες που βρίσκονται στο δρόμο μεγάλος εύρος υπηρεσιών:  από την επιτόπια πρωτοβάθμια περίθαλψη και την κάλυψη άμεσων αναγκών επιβίωσης μέχρι τη βραχεία φιλοξενία σε ειδικά διαμορφωμένους ξενώνες, και από τη διασύνδεση με υπηρεσίας υγείας και κοινωνικής φροντίδα μέχρι την πλήρη απεξάρτηση και κοινωνική ενσωμάτωση.

Επίσης, μέσω του ΕΣΠΑ το ΚΕΘΕΑ εξασφάλισε τη δημιουργία 7 Ψυχοδιαγνωστικών Μονάδων  στις μεγάλες περιφέρειες της χώρας, συνολικού προϋπολογισμού 2.540.000,00 €, καθώς και προγραμμάτων για την υποστήριξη της κοινωνικής ένταξης των απεξαρτημένων. Τα κέντρα θα καλύψουν ένα σημαντικό κενό που αφορά την προσφορά υπηρεσιών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας των εξαρτημένων, προβλήματα τα οποία αυξάνονται λόγω της κρίσης και δυσκολεύουν τη θεραπευτική αντιμετώπιση της εξάρτησης.

Επιχειρήσαμε να απαντήσουμε τεκμηριωμένα στο ερώτημα αν οι πόροι που ξοδεύει η ελληνική κοινωνία για την απεξάρτηση και την επανένταξη πιάνουν τόπο και είναι ανταποδοτικοί, διενεργώντας έρευνα οικονομικής αποδοτικότητας των υπηρεσιών μας. Η έρευνα έδειξε ότι η απεξάρτηση  δεν αποτελεί μόνο ανθρωπιστική και κοινωνική επιταγή,  αλλά έχει και μία κρίσιμη οικονομική διάσταση.  Για κάθε 1€ που δίνεται στις θεραπευτικές κοινότητες η κοινωνία εξοικονομεί από 4,6 μέχρι 6,5 €, από τον περιορισμό δαπανών που συνδέονται με την κατάχρηση ουσιών, όπως η χρήση υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας, το κόστος δίωξης και απονομής της δικαιοσύνης, οι απώλειες στην παραγωγικότητα κ.ά.

Αυτά σε ό,τι αφορά το ΚΕΘΕΑ. Με δεδομένο ότι η χρήση θα συνεχίσει να βαθαίνει τα επόμενα χρόνια και να αυξάνονται οι ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας για προγράμματα πρόληψης, θεραπείας και επανένταξης, το σημαντικό ερώτημα που τίθεται αφορά την ελληνική πολιτεία και το αν θέλει να δώσει ουσιαστική διέξοδο στους εξαρτημένους και τις οικογένειές τους ή να διαχειριστεί το πρόβλημα με ατελέσφορες επιλογές ψευδεπίγραφης προοδευτικότητας. Γιατί πόσο προοδευτική μπορεί να είναι μια πολιτική που ανακυκλώνει το πρόβλημα και δεν προάγει την κοινωνική ένταξη και την κοινωνική συνοχή;

Εμείς από την πλευρά μας προτείνουμε:

Δημιουργία Γραφείου παρά τω πρωθυπουργώ για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, με αρμοδιότητα  τη συγκρότηση, την παρακολούθηση και το συντονισμό της στρατηγικής σε εθνικό επίπεδο στους τομείς μείωσης της ζήτησης και μείωσης της προσφοράς.
 

Δημιουργία Διυπουργικής Επιτροπής, που θα συγκροτείται από αρμόδιους για την υλοποίηση των δράσεων σε κάθε υπουργείο για τον καλύτερο συντονισμό τους. 
 

Έκδοση του εκκρεμούντος  Προεδρικού Διατάγματος για τους όρους και τις προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας θεραπευτικών μονάδων στη χώρα μας, ώστε να καταπολεμηθεί η κερδοσκοπία  σε βάρος χιλιάδων οικογενειών και να διασφαλιστεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
 

Αξιολόγηση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και της σχέση κόστους - όφελους όλων των προγραμμάτων πρόληψης, θεραπείας και επανένταξης που υλοποιούνται στη χώρα και σύνδεση της αξιολόγησής τους με τη χάραξη πολιτικής και τη χρηματοδότησή τους.
 

Συγκρότηση νέου Εθνικού Σχεδίου Δράσης Ενάντια στις Εξαρτήσεις, που θα εναρμονίζεται  με το Σχέδιο Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα αφορά όλες τις μορφές εξάρτησης (παράνομες ουσίες, αλκοόλ, τυχερά παιχνίδια, Διαδίκτυο), θα καταρτιστεί με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων  και θα περιλαμβάνει στρατηγικούς στόχους και εξειδικευμένες ενέργειες με:  χρονοδιάγραμμα, προϋποθέσεις υλοποίησης, κόστος, προσδοκώμενα αποτελέσματα, εργαλεία και διαδικασίες  αξιολόγησης.
 

Εξασφάλιση των κονδυλίων κατ’ έτος, καθώς και του απαιτούμενου προσωπικού για την εφαρμογή των προβλεπομένων από το Εθνικό Σχέδιο Δράσεων.

Ενδιάμεση και τελική αξιολόγηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης από ανεξάρτητο αξιολογητή που δεν θα συμμετέχει στην υλοποίησή του.

Μέτρα μείωσης και εξορθολογισμού των δαπανών, διαφάνειας  και αντιμετώπισης της γραφειοκρατίας στους επιχορηγούμενους φορείς κοινωνικής  φροντίδας  (όπως η δυνατότητα πρόσληψης προσωπικού του οποίου η μισθοδοσία καλύπτεται από τρίτους και δεν βαρύνει  τον κρατικό προϋπολογισμό, ετήσιο έλεγχο από Ορκωτούς Ελεγκτές, ανάρτηση απολογισμών, προϋπολογισμών και ισολογισμών στο Διαδίκτυο, σύσταση εσωτερικού κανονισμού προμηθειών με υποχρεωτική αξιοποίηση του Εθνικού Παρατηρητηρίου Τιμών κ.ά.).

Διεθνείς συνεργασίες σε ευρωπαϊκό και ευρύτερο επίπεδο, τόσο σε ό,τι αφορά της μείωση της προσφοράς όσο και τη μείωση της ζήτησης και ενεργητική παρουσία της Ελλάδα στα διεθνή fora.

Ειδικότερα για τον τομέα μείωσης της ζήτησης, το ΚΕΘΕΑ προτείνει:

Ø Την κάλυψη όλων των γεωγραφικών περιοχών της χώρας, των διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων αλλά και των διαφορετικών μορφών εξάρτησης με νέα προγράμματα διαφορετικών θεραπευτικών προσεγγίσεων, ώστε να  αυξηθούν οι θέσεις θεραπείας και να βελτιωθεί η προσβασιμότητα  του εθνικού δικτύου υπηρεσιών.

Ø Διασύνδεση των φορέων αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, ώστε μέσα από τη συνεργασία και τη συμπληρωματικότητα να καλύπτονται οι ποικίλες ανάγκες των εξαρτημένων και να διασφαλίζεται η ψυχοκοινωνική τους στήριξη.

Ø Υποστήριξη του αυξανόμενου αριθμού χρηστών που βρίσκονται στο δρόμο με προγράμματα street-work και μονάδες άμεσης πρόσβασης που θα μειώνουν τις αρνητικές συνέπειες της χρήσης, θα αναχαιτίσουν την εξάπλωση των μολυσματικών ασθενειών και θα δημιουργήσουν μια γέφυρα μεταξύ των χρηστών και των θεραπευτικών προγραμμάτων.

Ø Βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου ποινικής αντιμετώπισης των εξαρτημένων στη βάση της αρχής θεραπεία και όχι εγκλεισμός και ενίσχυση των προγραμμάτων για φυλακισμένους και αποφυλακισμένους.

Ø Στήριξη της κοινωνικής επανένταξης με προγράμματα εκπαίδευσης- κατάρτισης, διασύνδεσης με την αγορά εργασίας, παροχής κινήτρων στους εργοδότες, άμβλυνσης των προκαταλήψεων και του κοινωνικού στιγματισμού, καθώς και με τη δημιουργία προϋποθέσεων για την ανάπτυξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Ø Προγράμματα ενημέρωσης, πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης στις τοπικές κοινωνίες και τις σχολικές κοινότητες για όλες τις μορφές εξάρτησης. Στοχευμένες παρεμβάσεις για  ομάδες υψηλού κινδύνου, την πρόληψης της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και της νεανικής παραβατικότητας.

Ø Ενίσχυση των προγραμμάτων έρευνας και δια βίου εκπαίδευσης επαγγελματιών για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το φαινόμενο της εξάρτησης εξελίσσεται την περίοδο της κρίσης, την προώθηση και αξιοποίηση καλών πρακτικών και την προσαρμογή των υπηρεσιών στις νέες ανάγκες.

 πηγή:ΚΕΘΕΑ
http://www.kethea.gr/el-gr/νέα/δελτίατύπου.aspx?articleType=ArticleView&articleId=245&language=el-gr