Παιδιά ήταν φανταστική η εκπομπή!!! Το είπα στον αέρα, το λέω και τώρα ότι ήταν από τις πιο σημαντικές εκπομπές που έχω κάνει. Ανυπομονώ να σας ξαναδώ από κοντά όλους μαζί. Καλή συνέχεια και καλή δύναμη! Παύλος Τσιαντός

Στόχος

Εμπόδια

Πορεία, Αναρρίχηση

Πισωγύρισμα,

Συνοδοιπόροι, Αγάπη, Προσπάθεια

Πάγος

Διαδρομή, Οικογένεια, ΚΟΡΥΦΗ

Για τον Παύλο Τσιαντό κορυφή είναι το Έβερεστ (;), για τα παιδιά του ΚΕΘΕΑ είναι η απεξάρτηση και η πλήρης κοινωνική επανένταξη. Και στις δύο περιπτώσεις το ταξίδι είναι το ίδιο. Δύσβατο και τραχύ. Η κορυφή, όμως, έχει πάντα την ίδια αίσθηση. «Μια αίσθηση γαλήνης που δεν ανταλλάσσεται με όλα τα πλούτη του κόσμου».

Διαβάστε τις δηλώσεις του Παύλου Τσιαντού, δημιουργού του ντοκιμαντέρ «Από τον Όλυμπο στο Έβερεστ», όπως προέκυψαν από τη συνέντευξη του με τη ραδιοφωνική ομάδα του ΚΕΘΕΑ ΣΤΡΟΦΗ στην εκπομπή ΕΠΙ ΤΟΠΟΥ ΣΤΡΟΦΗ:

Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΣΠΟΡ

«Γεννήθηκα στην Τσεχία από πατέρα πολιτικό πρόσφυγα και μητέρα Τσέχα. Η πρώτη μου επαφή με τα χειμερινά σπορ έγινε στην Τσεχία όταν πήγαινα σχολείο. Στην κεντρική Ευρώπη έχουν αρκετή σχέση με τα σπορ φύσης. Στο σχολείο πηγαίναμε εκδρομές, οι οποίες περιλάμβαναν σκι και άλλα χειμερινά σπορ. Όταν ήμουν μικρός έπαιζα ice hockey, ενώ την ίδια περίοδο με θυμάμαι να κάνω πεζοπορίες και να συμμετέχω σε ορειβασίες. Όταν ήρθαμε στην Ελλάδα τα πράγματα άλλαξαν. Εδώ απέκτησα περισσότερη σχέση με τη θάλασσα, ενώ είχα και πολύ διάβασμα στο σχολείο, κάτι που επηρέασε σημαντικά τον ελεύθερο μου χρόνο. Κάποια στιγμή πήγα με τον πατέρα μου στον Κίσαβο σε μια εκδρομή ενός ορειβατικού συλλόγου. Εκεί ένιωσα να μου επιστρέφει ξανά το παιδικό συναίσθημα που είχα νιώσει στην Τσεχία. Είχε να κάνει με τα χρώματα και με τον ήχο. Την ησυχία της φύσης. Το επόμενο βήμα ήταν ο Όλυμπος, όπου άρχισα να κάνω πιο τεχνητή και επικίνδυνη αναρρίχηση. Κάπου εκεί τα «σπάσαμε» με τον πατέρα μου. Μου έλεγε χαρακτηριστικά: «είπαμε να σε πάρω στο βουνό, αλλά εσύ το παράκανες»!

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΒΟΥΝΟ

«Ο πατέρας μου έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να αποκτήσω μια σχέση με το βουνό. Αυτή τη σχέση τη συνέχισα και την ανέπτυξα περισσότερο. Ανεβαίνοντας στα βουνά στόχος είναι το υψόμετρο. Να ανέβω στην κορυφή. Το Έβερεστ είναι η απόλυτη κορυφή στη γη, οπότε ήρθε αυτόματα ως στόχος κάποια στιγμή. Σαν φυσικό επακόλουθο. Καλό είναι να γίνονται όλα βήμα βήμα. Υπάρχουν βέβαια κάποιοι που πηδάνε κάποια στάδια. Είναι, όμως, επικίνδυνο να βρίσκεσαι εκτεθειμένος σε στάδια για τα οποία δεν είσαι προετοιμασμένος. Αρχικά θεωρούσα την ορειβασία εντελώς φυσιολογική. Δεν έβλεπα ιδιαίτερο κίνδυνο. Ήμουν ένα αγόρι που το έβλεπα σαν παιχνίδι. Με καθοδηγούσε η αδρεναλίνη. Μεγαλώνοντας άρχισα να ψάχνω βαθύτερα αυτή την ιστορία και με έχει οδηγήσει σε τόσους διαδρόμους που δεν μπορώ να πω περιγράψω εύκολα με λέξεις. 

ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΟΝΕΙΡΑ

«Δεν ήμουν ταγμένος στην ορειβασία από μικρός. Στο γυμνάσιο να φανταστείτε είχα ταχθεί απόλυτα στο motocross. Είχα πάει σε μια πίστα motocross και ένιωσα απίστευτη έλξη για τον ήχο της μηχανής και τη μυρωδιά της καμένης βενζίνης. Ξεκίνησα προπονήσεις στο γυμνάσιο με αγωνιστικό ποδήλατο. Του είχα δώσει μια μορφή ανάλογη με τα σημερινά bmx πριν καν αυτά υπάρξουν». 

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΣ ΟΡΕΙΒΑΣΙΑΣ

«Στην ορειβασία υπάρχουν δύο ειδών κίνδυνοι: οι αντικειμενικοί και οι υποκειμενικοί. Οι αντικειμενικοί είναι αυτοί που προκύπτουν από το φυσικό περιβάλλον χωρίς την επίδραση του ανθρώπου. Οι υποκειμενικοί είναι αυτοί που εξαρτώνται από τη δράση του ανθρώπου. Π. χ περνάς από μία πλαγιά και σπάει ένα σεράκ (κρεμάμενος παγετώνας). Αυτό είναι κάτι εντελώς απρόβλεπτο. Εσύ αναγκάζεσαι για να κάνεις μια διαδρομή να περάσεις από κάτω και αυτό μπορεί να πέσει και να σε σκοτώσει . Αυτός είναι ένας εντελώς αντικειμενικός κίνδυνος εκτός της υποκειμενικότητας ότι πέρασες εσύ από κάτω. Εντελώς αντικειμενικό είναι να μην πας καν στο βουνό! Οι αντικειμενικοί κίνδυνοι είναι λίγοι. Οι περισσότεροι προκύπτουν από τον ίδιο τον άνθρωπο. Πώς θα προετοιμαστείς. Πως θα προσανατολιστείς σωστά. Πως θα κρίνεις την κατάσταση. Πως θα την επαναπροσδιορίσεις μέσα στο περιβάλλον. Όσον αφορά τις δυσκολίες, σημαντικό ρόλο παίζει η φυσική άσκηση, αφού κάθε ορειβάτης πρέπει να μπορεί να αντεπεξέλθει σε πολύωρες πορείες. Στη συνέχεια, καθώς αυξάνονται οι τεχνικές απαιτήσεις  ο ορειβάτης πρέπει να είναι αρκετά δυνατός, ώστε να μπορεί να κρέμεται στον βράχο. Δεν πρέπει, βέβαια, να ξεχνάμε το ρόλο του υψομέτρου, του κρύου, της ψυχολογίας και της συνύπαρξης με συντρόφους στον ίδιο χώρο για πολλές μέρες». 

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΒΑΣΙΑ

«Οι αντίξοες συνθήκες που συναντάει κάποιος σε μια ορειβατική αποστολή επηρεάζουν την ψυχολογία του. Για αυτό το λόγο, η ομάδα των ορειβατών πρέπει να ναι πολύ καλά δεμένη. Για να γίνει αυτό, βέβαια, προϋποθέτει αρκετή δουλειά. Στις δεκαετίες του ’20 και του ’30 κυριαρχούσε το βρετανικό μοντέλο στις ορειβασίες. Δημιουργούνταν ομάδες 20-30 ατόμων και ξεκινούσαν για τα Ιμαλάια. Αυτές οι πολυπληθείς αποστολές είχαν έναν απόλυτο αρχηγό, ο οποίος αποφάσιζε για τα πάντα. Αυτό το μοντέλο δεν ταιριάζει σε εμάς τους Έλληνες. Μια φορά συμμετείχα σε μια ορειβατική αποστολή την οποία αποτελούσαμε 22 ορειβάτες, με βασικό κριτήριο το ορειβατικό μας βιογραφικό. Μαζευτήκαμε, λοιπόν,  στο Τατζικιστάν 22 άνθρωποι, με μεγάλες διαφορές σε χαρακτήρα και απόψεις και έγινε χαμός. Ενώ πήγαμε πολύ καλά όσον αφορά το ορειβατικό σκέλος της αποστολής με το που γυρίσαμε στην Ελλάδα σταματήσαμε να επικοινωνούμε χωρίς να δοθεί καμιά ουσιαστική εξήγηση. Οι  μισοί έφυγαν στη μέση της αποστολής και επικράτησε ένα μπάχαλο. Έχοντας αυτή την εμπειρία, η ομάδα που ανεβήκαμε το 2004 στο Έβερεστ ήμασταν μια παρέα. Αυτό ήταν το ζητούμενο. Έπρεπε να ξέρουμε ο καθένας ότι αλληλοσυμπληρωνόμαστε, ότι ανεχόμαστε ο ένας στον άλλο και δεν μας απασχολούσε απαραίτητα να είμαστε όλοι top ορειβάτες.» 

ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΕΙΒΑΣΙΑ

«Μου αρέσει πολύ η κουβέντα μας και ίσως είναι η πιο σημαντική συνέντευξη που δίνω, γιατί τα ΜΜΕ στην Ελλάδα έχουν μια τάση να παίρνουν πολύ επιφανειακά την ορειβασία και να μας αντιμετωπίζουν σαν τρελούς. Βλέπουν τους ορειβάτες σαν κάποιος χαζούς που έχουν αυτοκτονικές τάσεις και ανεβαίνουν σε βουνά για να σπάσουν το κεφάλι τους. Πραγματικά δεν έχω διάθεση να πηγαίνω σε συνεντεύξεις γιατί στις περισσότερες επικρατεί η ίδια επιφανειακή αντιμετώπιση. Δεν έχουν το βάθους της συζήτησης που κάνουμε τώρα. Υπάρχει ένα ντοκιμαντέρ του Werner Herzog, ο οποίος κάποια στιγμή θέλησε να καλύψει μια δύσκολη αναρρίχηση δύο ορειβατών στα Ιμαλάϊα, δίνοντας περισσότερη βάση στη ψυχολογία τους. Ρώτησε, λοιπόν, έναν από τους δύο ορειβάτες γιατί να θέλει κάποιος να κάνει κάτι τόσο αυτοκτονικό, όπως το να σκαρφαλώσει σε μια τόσο δύσβατη πλαγιά. Εκείνος του απάντησε πως όχι μόνο δεν είναι αυτοκτονικό, αλλά πως αν κάποιος έχει τάσεις αυτοκτονίας, μόλις βρεθεί αντιμέτωπος με μια τέτοια πλαγιά θα θελήσει να συνεχίσει να ζει. Η ορειβασία δρα θεραπευτικά».

Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ

«Η ανάβαση στο Έβερεστ είναι ένα πάρα πολύ ακριβό εγχείρημα. Μόνο η άδεια ανάβασης για μια ομάδα κοστίζει 60-70 χιλιάδες δολάρια. Στην Ελλάδα ήταν πολύ δύσκολο να βρούμε χρηματοδότη. Το Έβερεστ το κάλυψε ένας άνθρωπος, τον οποίο αποκαλούμε τρελό με την καλή έννοια.  Πρόκειται για τον Παύλο Αγγελάτο που ήρθε από τον Καναδά λόγω κάποιας γνωριμίας με το Σπύρο Σούλη. Όταν σε μια συζήτηση ομογενών ειπώθηκε ότι κανένας Έλληνας δεν έχει πάει στο Έβερεστ, ο Αγγελάτος εμπνεύστηκε από αυτό και θέλησε να γίνει χρηματοδότης ενός τέτοιου εγχειρήματος. Στην αρχή δεν ξέραμε πώς να τον αντιμετωπίσουμε, γιατί ήταν εξωπραγματικό το γεγονός πως ξαφνικά βρήκαμε χρηματοδότη και μάλιστα ένα μόνο άτομο. Όταν γυρίσαμε λοιπόν από την αποστολή προετοιμασίας, όπου χάσαμε τον αρχηγό μας, είχαμε να αντιμετωπίσουμε μια κρίση. Ήταν αναγκαίο να κατανοήσουμε όλοι, ότι ήταν σημαντικό να συνεχίσουμε στο επόμενο σκέλος της αποστολής. Αρχικά πιστεύαμε ότι με την απώλεια του Χρήστου, ο Αγγελάτος θα σοκαριζόταν και ότι θα πάγωνε όλο το θέμα. Εκεί, όμως, φάνηκε η ποιότητα του ως άνθρωπος. Δέθηκε περισσότερο με την ομάδα και το project. Μας έκανε να νιώσαμε πιο οικεία και βρήκαμε κίνητρο να συνεχίσουμε την αποστολή. 

Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΒΕΡΕΣΤ

Το Έβερεστ είναι μια κατηγορία μόνο του. Η απόλυτη κορυφή. Ο βασιλιάς των βουνών. Είναι ένα σύμβολο. Προσπαθώ να το δω ως τέτοιο τόσο ως σκηνοθέτης όσο και ως ορειβάτης. Η ζωή δεν είναι απλή. Είναι γεμάτη δυσκολίες και εμείς οφείλουμε να είμαστε εφοδιασμένοι για να αντεπεξέλθουμε. Μιλώντας για το Έβερεστ, ξεκινάς μια διαδρομή από τη βάση που έχει μεγάλες δυσκολίες, παγετώνες, πέτρες που μπορούν να πέσουν πάνω σου, πισωγυρίσματα. Υπάρχει το στοιχείο του κινδύνου. Βρισκόμαστε, όμως, εκτεθειμένοι στον κίνδυνο γνωρίζοντας τους κανόνες του παιχνιδιού και προσπαθώντας να τους μηδενίσουμε.

ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΟΡΕΙΒΑΣΙΑΣ

«Εκεί έζησα λίγες στιγμές γαλήνης που δεν θα αντάλλαζα με όλα τα πλούτη του κόσμου», είναι μια ατάκα που ακούγεται μέσα στην ταινία. Αυτή είναι η ουσία όλου του εγχειρήματος. Μιλάμε πολλές φορές για ειρήνη και πόλεμο μεταξύ κρατών. Τις περισσότερες φορές ο πιο αδυσώπητος πόλεμος γίνεται μέσα μας. Το σημαντικό είναι να νιώσουμε ειρήνη μέσα μας. Μετά μπορούμε να αντιμετωπίσουμε πιο εύκολα τους εξωτερικούς παράγοντες όπως π.χ. σε ένα βουνό. Η ορειβασία για μένα είναι μια τεχνική. Δεν μου έχει αντικαταστήσει κάποιες ανάγκες. Είναι ένα χόμπι. Έχω αναπτύξει μια σχέση μαζί της. Έχει να κάνει με τη φύση, η οποία δεν σε προδίδει. Αντίθετα από τον άνθρωπο που καμιά φορά μπορεί να σε προδώσει, η φύση είναι πάντα εκεί. Μπορεί να σου ρίξει την πέτρα, αλλά είναι κάτι που το περιμένεις. Το βουνό για μένα είναι ένα καταφύγιο. Σε γενικές γραμμές βγάζει μια υγεία, αφού αποτελεί ένα σπορ. Μπορεί στις ακραίες περιπτώσεις να βγάζει κίνδυνο, αλλά υπάρχουν διαφόρων ειδών ορειβασίες ή πεζοπορίες, όπως υπάρχουν διαφορές και μεταξύ των ανθρώπων που συμμετέχουν σε αυτές. Υπάρχουν διαφορετικές οπτικές γωνίες. Η οπτική γωνία είναι αυτή που καθορίζει την ουσία του πράγματος. Οπότε ένας που ορειβατεί για την ευχαρίστηση του και μαζεύει λουλούδια μπορεί να έχει τελείως άλλο υπόβαθρο από εμένα, που χτυπιέμαι και παλεύω με τον πάγο διακινδυνεύοντας τη ζωή μου». 

Ο ΔΙΠΛΟΣ ΡΟΛΟΣ ΟΡΕΙΒΑΤΗ-ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

«Η σχέση του καλλιτέχνη με τον ορειβάτη περιγράφηκε ιδανικά από τον Νίκο Παναγιωτόπουλο, ο οποίος δεν έχει καμία σχέση με την ορειβασία, σε μια σκηνή του στο «Βαριετέ». Εκεί δείχνει έναν σκηνοθέτη όπου μέσα στην προσωπική του αναζήτηση ρίχνει διάφορα χρώματα πάνω στα χιόνια και λέει ότι η μοναξιά του καλλιτέχνη μοιάζει με τη μοναξιά του ορειβάτη που βρίσκεται με τη μάσκα οξυγόνου στα 8.000 μέτρα. Υπάρχει μια κοινή γραμμή στην ορειβασία και την τέχνη.

Ακόμα υπάρχει ένα γνωστό γαλλικό ορειβατικό βιβλίο με τίτλο «Η αναζήτηση του ανώφελου». Στην ουσία δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό βιοποριστικό όφελος να ανέβεις σε μια κορυφή. Η ανάβαση στην κορυφή περικλείει κάτι άλλο, κάτι που ικανοποιεί την αισθητική σου, τον εσωτερικό σου κόσμο. Μια ορειβατική διαδρομή θεωρείται ως μια ζωγραφιά πάνω στο βράχο. Εσύ επιλέγεις τη διαδρομή που θα κάνεις. 

ΜΙΑ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Μια ορειβατική αποστολή είναι μια μικρή ζωή. Ξεκινάς. Απομακρύνεσαι. Θυσιάζεις κάτι. Το αφήνεις. Στις πρώτες μέρες μέχρι να φτάσεις σε μια κατασκήνωση βάσης έχεις ένα έντονο δέσιμο με αυτό που έχεις αφήσει πίσω σου και αυτό σε επηρεάζει αρνητικά, γιατί δεν μπορείς να αφεθείς στην αποστολή. Όσο περνάνε οι  μέρες δίνεσαι στο νέο κομμάτι και αποδεσμεύεσαι από αυτό που αφήνεις πίσω. Στη συνέχεια σε απορροφά η διαδικασία να φτάσεις στην κορυφή. Να ξεπεράσεις τα εμπόδια. Όλο το ταξίδι. Όταν φτάσεις στην κορυφή και έχεις ολοκληρώσει την ιστορία, τότε ξαφνικά η σκέψη σε γυρίζει πάλι πίσω. Σε αυτό που άφησες. Μόλις δηλαδή παίρνεις το δρόμο της επιστροφής, σου έρχονται πάντα εικόνες από το σπίτι, το φαγητό της μαμάς και τις παραλίες. 

«Η συνέντευξη με τον Παύλο Τσιαντό έχει μπει στη λίστα μου με τις «χρυσές εκπομπές», γιατί με έκανε να νιώσω πολλά συναισθήματα και με βοήθησε να εκφραστώ με άνεση, χωρίς να φοβάμαι ότι θα εκτεθώ, λόγω της έλλειψης εμπειρίας μου στο ραδιόφωνο. Αυτό που κράτησα από εκείνον είναι ότι με θετικό πείσμα και επιμονή μπορείς να πραγματοποιήσεις τα όνειρα σου, όσα στραβά και αν σου συμβούν στη διαδρομή», Γιουσούφ, μέλος της ομάδας ραδιοφώνου.

«Η καλύτερη συνέντευξη αυτά τα 2 χρόνια στην ΕΠΙ ΤΟΠΟΥ ΣΤΡΟΦΗ. Φύγαμε με πολλά όμορφα συναισθήματα στην κατοχή μας. Αγαπήσαμε τον Παύλο και τον περιμένουμε στην κοινότητα», Χριστίνα, μέλος της ραδιοφωνικής ομάδας.