Η ελληνική κοινωνία βιώνει τις οδυνηρές συνέπειες του νόμου 4024. Εργασιακή εφεδρεία, συνταξιοδοτικές περικοπές, ενιαίο μισθολόγιο, κατάργηση οργανικών θέσεων, αλλαγές στο καθεστώς των συλλογικών συμβάσεων και νέες φορολογικές ρυθμίσεις ανατρέπουν βίαια τα δεδομένα στη ζωή των ελλήνων πολιτών. Υπακούοντας στις επιταγές της δημοσιονομικής προσαρμογής με κάθε κόστος, ο νόμος διαπνέεται από οριζόντια, ισοπεδωτική λογική. Το τοπίο αλλάζει δραματικά ακόμα και σεευαίσθητους χώρους, κρίσιμους για την κοινωνική συνοχή και την προστασία των πιο ευάλωτων, όπως η αντιμετώπιση των εξαρτήσεων.
Η εφαρμογή του 4024 στο ΚΕΘΕΑ αλλάζει τη φυσιογνωμία του οργανισμού και περιορίζει δραστικά τις δυνατότητές του να συνεχίζει να υποστηρίζει τους εξαρτημένους και τις οικογένειές τους. Τη στιγμή που η οικονομική κρίση αυξάνει τη χρήση ουσιών και τις ανάγκες για πρόληψη, θεραπεία και επανένταξη, οι εργαζόμενοι στο ΚΕΘΕΑ, που αποτελούν την ψυχική και την κινητήρια δύναμη της απεξάρτησης, στο δρόμο, στις φυλακές και σε ειδικές θεραπευτικές μονάδες, μειώνονται και απαξιώνονται, εξαιτίας της εργασιακής εφεδρείας και των δραστικών μισθολογικών περικοπών.
Είναι τουλάχιστον παράδοξο, βέβαια, ότι, ενώ ο νομοθέτης εξαίρεσε από την εφαρμογή της εργασιακής εφεδρείας τους φορείς υγείας και κοινωνικής πρόνοιας -αναγνωρίζοντας τις επιπτώσεις της κρίσης στη δημόσια υγεία και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες- συμπεριέλαβε το ΚΕΘΕΑ. Με τον τρόπο αυτό τράβηξε μια αυθαίρετη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα προγράμματα απεξάρτησης, που παρέχουν ολοκληρωμένη ψυχολογική, σωματική και εκπαιδευτική στήριξη και φροντίδα στους εξαρτημένους μέχρι την πλήρη εργασιακή και κοινωνική τους ενσωμάτωση, και τις άλλες δημόσιεςυπηρεσίες σωματικής και ψυχικής υγείας ή κοινωνικής φροντίδας.
Η μείωση των εργαζομένων στα προγράμματα απεξάρτησης θα θέσει σε άμεσο κίνδυνο τη συνέχιση λειτουργίας τους. Η εργασιακή εφεδρεία θα αποτελέσει τη χαριστική βολή για τα προγράμματα, μετά το πενταετές πάγωμα των προσλήψεων στο ΚΕΘΕΑ και την προσπάθειά του οργανισμού να συνεχίζει να διευρύνει τις υπηρεσίες του με το υπάρχον δυναμικό, ενώ εξακολουθεί η πίεση για δημιουργία νέων μονάδων σε περιοχές όλης της χώρας.
Συγχρόνως ο νόμος δεν αναγνωρίζει τις ειδικές συνθήκες που διέπουν την εργασία στον τομέα αντιμετώπισης των εξαρτήσεων και οδηγεί σε δυσβάστακτες μισθολογικές περικοπές τους εργαζόμενους που δίνουν την αντίξοη μάχη υποστήριξης του ευάλωτου και πολλαπλά επιβαρυμένου πληθυσμού των χρηστών. Αν η μείωση του κόστους μισθοδοσίας σε ένα φορέα με χρηστή διαχείριση, αυτοχρηματοδότηση και διοικητική αυτοτέλεια, όπως το ΚΕΘΕΑ, είναι πράγματι αναγκαία για να εξυπηρετηθούνοιστόχοι της δημοσιονομικής εξυγίανσης, χρειάζεται, τουλάχιστον, να γίνει με έναν τρόπο που δεν θα παραβλέπει την ουσία. Η εργασία στα προγράμματα απεξάρτησης σημαίνει αυξημένες απαιτήσεις, κινδύνους, μεγάλη ευθύνηκαι προσωπική δέσμευση. Είναι μια δουλειά που ούτε θέλει ούτε μπορεί να κάνει ο καθένας, για αυτό άλλωστε οι θεραπευτικοί οργανισμοί διεθνώς αντιμετωπίζουναυξημένες δυσκολίες στην εξεύρεση και διακράτηση κατάλληλου προσωπικού, ενώ παρουσιάζουν και υψηλά ποσοστά επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout).Η κατ’ αναλογία εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου στο ΚΕΘΕΑ πουπροβλέπει ο νόμοςδεν αναγνωρίζει καμιά από αυτές τις ιδιαιτερότητες.
Τα μέτρα που πλήττουν τη στελέχωση και τους εργαζόμενους, αποσταθεροποιούν τα προγράμματα απεξάρτησης, με αρνητικές συνέπειες στις υπηρεσίες που παρέχονται και τους ανθρώπους που χρειάζονται υποστήριξη.
Αν η στήριξη των πιο αδύναμων που πλήττονται δυσανάλογα με την κρίση είναι προτεραιότητα για την Πολιτεία όχι μόνο στα λόγια αλλά και στα έργα, χρειάζεται να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία των προγραμμάτων απεξάρτησης. Hκοινωνική φροντίδαείναι το δίκτυ προστασίας που διαθέτει η χώρα μας για να αντιμετωπίσει μερικές από τις πιο δραματικές συνέπειες της κρίσης, να στηρίξει τους πιο αδύναμους και να διαφυλάξει την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη της.
